Możliwości młodych w Unii Europejskiej

Ania zwiedziła Niemcy, Luksemburg, Francję, Włochy, Słowenię oraz Węgry. Basia natomiast Niderlandy, Belgię, Austrię oraz Czechy. To wszystko dzięki darmowym biletom na przejazdy pociągami po Europie dla osób, które ukończyły 18 lat. Jeśli wiesz o czym mowa, to należysz do wąskiej, bo zaledwie kilkuprocentowej, grupy osób znającej inicjatywę DiscoverEU. Rozmawiając o możliwościach młodych w Unii Europejskiej, większość osób wspomina program Erasmus+, który znany jest przede wszystkim z bogatej oferty wymian akademickich. Jednakże mniej już jest świadom tego, że „plus” przy nazwie nie służy tylko jej urozmaiceniu, ale informuje o mnogości innych programów istniejących w obrębie tej inicjatywy, jak na przykład wymiany uczniów w wieku 11-18 lat, staże czy praktyki.

O niskim poziomie zaznajomienia młodych z możliwościami płynącymi z UE świadczy badanie Eurobarometr z lutego i marca bieżącego roku^[1], w ramach którego ankietowano Europejczyków w wieku 15-30 lat. Zostało ono przeprowadzone w związku z Europejskim Rokiem Młodzieży, którym 2022 r. został nazwany. Sondaż ten wskazuje, że najpopularniejsza inicjatywa, czyli Erasmus dla studentów jest znany przez 50% badanych, co już samo wydaje się być zaskakująco niskim wynikiem. Dalej wymienione inicjatywy nie są już nawet w połowie tak znane jak wymiana akademicka. Na drugim miejscu plasuje się wymiana młodzieży Erasmus+, znana przez 33%^[2] respondentów. Natomiast Europejski Korpus Solidarności został wskazany został jedynie przez 8%^[3] pytanych, a opisany wyżej program DiscoverEU zna 12% młodzieży europejskiej. W Polsce ten wynik jest jeszcze niższy, gdyż wynosi zaledwie 5%^[4].

Tak niski poziom znajomości inicjatyw płynących z Unii Europejskiej jest utratą szansy na rozwój, zdobycie doświadczenia, nowych przyjaźni czy po prostu przeżycie ciekawych przygód. Dlatego też tak ważna jest dobra promocja tych możliwości, jak również zwyczajna ciekawość i szukanie ich przez młodych Europejczyków. Łącząc te dwie rzeczy postaram się w skrócie opisać inicjatywy, w jakie można się zaangażować jako młody człowiek w UE.

Erasmus+

Najbardziej znana inicjatywa Unii Europejskiej skierowana do młodych, czyli program Erasmus+ w różnych formach istnieje już od 1987 roku, kiedy to został zainicjowany przez Komisję Europejską. Obecnie obejmuje on wymianę akademicką, młodzieży szkolnej, początkujących przedsiębiorców, ale również staże i praktyki^[5]. W obecnych ramach budżetowych na lata 2021-2027 założono, że na wszystkie inicjatywy z programu Erasmus+ zostanie przeznaczona kwota 26.2 miliardów euro^[6], co niemal dwukrotnie przewyższa tę z lat 2014-2020. Program ten, poza wszystkimi państwami członkowskimi Unii Europejskiej obejmuje również kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Turcję, Serbię, Wielką Brytanię i Macedonię Północną^[7].

To wszystko zaczęło się od wciąż flagowego punktu tego programu, jakim są możliwości wyjazdu studentów na inny uniwersytet w ramach wymiany. W 2007 roku, w trakcie obchodów 30. rocznicy rozpoczęcia tego programu ówczesny przewodniczący KE Jean-Claude Juncker celebrując sukces tej inicjatywy ogłosił, że urodziło się już ponad milion dzieci w związkach, które powstały dzięki wymianom studenckim w ramach tej inicjatywy^[8]. By jednak wymiany akademickie były możliwe na tak szeroką skalę niezbędne było ujednolicenie systemu zaliczania przedmiotów i w następstwie roku. W tym celu Komisja Europejska wprowadziła znane obecnie wszystkim studentom punkty ECTS, które przypisane do każdego przedmiotu powinny wskazywać trudność jego zaliczenia i ilość pracy, jaką student musi w niego włożyć. Łącznie, by uzyskać zaliczenie semestru student musi zdać zajęcia łącznie warte 30 punktów, inaczej czeka go warunek lub koniec studiowania. Takim sposobem zajęcia zaliczone na obcym uniwersytecie mogą zostać łatwo sklasyfikowane przez jednostkę macierzystą studenta, a w następstwie umożliwić mu zaliczenie roku nawet, gdy uczył się w innej szkole wyższej w innym europejskim kraju, właśnie w ramach wymiany akademickiej.

Jednakże Erasmus+ to nie tylko oferta wyjazdu na semestr studiów za granicę. W ramach tego programu powstała inicjatywa European Universities^[9], która, jak sama nazwa wskazuje, jest skierowana do uczelni wyższych z całej Unii Europejskiej. W jej ramach przynajmniej trzy uniwersytety z różnych państw mogą się połączyć w jeden Uniwersytet Europejski, który jest przestrzenią wymiany akademickiej na wszystkich szczeblach. Student przyjęty na jedną ze zrzeszonych w tej inicjatywie uczelni wyższych będzie mógł tak zaprojektować swój plan nauczania, by pobierać lekcje w innych jednostkach w ramach uniwersytetu europejskiego. Celem takiego rozwiązania jest zwiększenie mobilności młodych, jak również odpowiedź na nowe wyzwania stojące przed Europą, na które może powstać odpowiedź jedynie przy wspólnej pracy Europejczyków. Obecnie w 44 europejskich uniwersytetach jest zrzeszonych około 340 uczelni wyższych z całej Europy^[10]. Dla przykładu Uniwersytet Warszawski wraz z Uczelniami z Mediolanu, Paryża, Pragi, Kopenhagi, Genewy oraz Heidelbergu tworzy 4EU+ European University Alliance^[11].

Erasmus+ obejmuje również programy skierowane do uczniów i szkół. Jedną z takich możliwości jest zdobycie dofinansowania na wyjazd danej klasy do innego kraju Wspólnoty w celu poznania tamtejszej młodzieży i jej kultury. Często wiąże się to z rewizytą wcześniej odwiedzonej szkoły, co pozwala na głębsze zacieśnienie więzi z rówieśnikami.

Mniej znaną propozycją w ramach Erasmus+ jest wyjazd młodych przedsiębiorców w celu nauki fachu od osób doświadczonych już działalnością w danej branży^[12]. Taka wymiana trwa od miesiąca do pół roku. W tym czasie początkujący przedsiębiorca mieszka i podpatruje, jak skutecznie prowadzić firmę, czego unikać, a co robić. Dzięki takiemu pobytowi za granicą można wystrzec się wielu błędów w rozpoczynaniu swojego biznesu. Jest to również szansa na poznanie kultury kraju, do którego się wyjeżdża i zdobycia wiedzy o tam panujących zwyczajach w danej branży, które mogą się różnić od tych w ojczyźnie.

Następną z możliwości, jaką oferuje Erasmus+, jest bogata oferta staży i praktyk w innych państwach Europy. Te pierwsze są skierowane do studentów, świeżych absolwentów uniwersytetów, uczących się dorosłych, jak również uczniów szkół zawodowych^[13]. Praktyki natomiast dotyczą jedynie studentów, a procedura wyjazdu na nie jest bliźniacza do tej przy wymianie akademickiej. Warty zaznaczenia jest fakt, że w ciągu jednego cyklu studiów (czyli np. licencjatu) można spędzić najwyżej rok poza własnym uniwersytetem w ramach programu Erasmus+, co oznacza, że łączny czas praktyk i wymiany nie może być dłuższy niż 12 miesięcy^[14].

Erasmus+ to bogata oferta wyjazdów skierowana do wszystkich osób, których wspólnym mianownikiem jest nauka. Dzięki tak licznym możliwościom każdy jest w stanie znaleźć coś ciekawego i rozwijającego, a w dodatku poznać inny region Europy, nauczyć się nowego języka lub poznać nowe osoby. Jednakże wypisane wyżej propozycje nie są wszystkimi, jakie można znaleźć przeglądając oficjalną stronę programu erasmus-plus.ec.europa.eu. Dlatego warto sprawdzić jaka możliwość jest najbardziej przekonująca i skorzystać z niej.

DiscoverEU

W Polsce znana jedynie przez 5% respondentów między 15 a 30 rokiem życia^[15], inicjatywa ta daje unikalną szansę zwiedzenia Europy dzięki darmowym przejazdom pociągami. Program ten jest skierowany do osób kończących w danym roku 18 lat i jest swego rodzaju biletem w dorosłość, który młody człowiek może wygrać, by przeżyć pierwszą samodzielną podróż życia. Premierowa edycja miała miejsce w 2018 roku z inicjatywy Parlamentu Europejskiego. Od tego czasu już 165 tysięcy młodych Europejczyków wygrało bilet, pozwalający na zaplanowanie trwającego nawet miesiąc wyjazdu. Od 2022 roku DiscoverEU należy do programu Erasmus+ , dzięki czemu rośnie liczba dostępnych do wygrania biletów. W bieżącym roku do rozdania jest przeznaczonych 70 tysięcy biletów^[16], dla porównania w ciągu dwóch pierwszych lat istnienia tego konkursu łącznie przekazano młodym Europejczykom 50 tysięcy. O wzroście popularności świadczą również liczne meet-upy, czyli spotkania przeznaczone dla osób, które przygotowują się do swojej podróży, właśnie ją odbywają lub są już po niej. Dzięki temu osoby dopiero planujące trasie swoich przejazdów mogą podpytać rówieśników, którzy już zakończyli tę przygodę. Rozdania biletów odbywają się dwa razy do roku, a liczba laureatów z danego kraju zależy od liczności jego populacji. Dla przykładu w ostatniej edycji, której wyniki zostały ogłoszone w kwietniu tego roku, brało udział ponad 5,5 tysiąca osób z Polski, z których ponad 3 tysiące wygrało możliwości przejazdu pociągami po Europie^[17].

Europejski Korpus Solidarności

Wolontariat jest możliwością pomocy drugiej osobie i poznania niej. Zbliża ludzi i pozwala na wykonanie dobrych uczynków dla danej społeczności. Z tego założenia wyszli pomysłodawcy programu Europejskiego Korpusu Solidarności. Zapoczątkowana przez Komisję Europejską w 2018 roku inicjatywa jest skierowana do młodych w wieku 18 – 30 lat. Pozwala ona na wyjazd trwający między 2 tygodnie a 12 miesięcy (w zależności od rodzaju wolontariatu). Do możliwych destynacji należą wszystkie kraje członkowskie UE, jak również sąsiedzi Wspólnoty (w tym południowi oddzieleni od Europy Morzem Śródziemnym). W poprzednich latach program ten oferował nie tylko wolontariaty, ale też staże, praktyki zawodowe czy wręcz pracę, jednakże elementy te nie zostały jednak uwzględnione w obecnych ramach finansowych na lata 2021 – 2027. Wszystkie koszty zakwaterowania, dojazdu, ubezpieczenia czy nawet drobne kieszonkowe są pokryte z budżetu UE. Dzięki temu każdy ma możliwość zaangażowania się i pomocy innym. Temat i sfera działań wolontariuszy zawsze jest z góry określony. Może nim być np. pomoc dzieciom w nauce języka obcego, działania medyczne lub mające na celu ochronę przyrody. By wyjechać na wolontariat należy stworzyć swój profil w europejskim portalu młodzieżowym w podstronie związanej z Europejskim Korpusem Solidarności. Po wykonaniu wszystkich formalności każdy zalogowany użytkownik ma dostęp do wszystkich inicjatyw razem z najważniejszymi informacjami o nich, co pozwala na szybki i prosty wybór wolontariatu, na który chciałoby się wyjechać. Warto również zaznaczyć, że każda organizacja, której propozycja znajduje się na stronie, jest wcześniej sprawdzana i musi wpierw zdobyć akredytację, dzięki czemu wybierając opcję dla siebie można być pewnym swojego bezpieczeństwa. Dlatego też po znalezieniu propozycji najlepiej pasującej do własnych oczekiwań wystarczy zdalnie zaaplikować i czekać na dalsze kroki w procesie, który najczęściej trwa kilka tygodni i jest zróżnicowany w zależności od organizacji, która organizuje wyjazd.

EYE

European Youth Event, czyli europejskie spotkanie młodzieży, jest unikalną możliwością wzięcia udziału w debacie odbywającej się w Strasburgu, mieście mieszczącym siedzibę Parlamentu Europejskiego. W ramach tego wydarzenia osoby w wieku 16-30 lat spotykają się raz do roku w celu rozmowy o tematach najważniejszych dla młodego pokolenia. W wersji stacjonarnej EYE odbywa się raz na dwa lata. Od inauguracji tego przedsięwzięcia, w 2014 roku, odbyło się ono już 5 razy (z czego te w 2020 roku zdalnie, w związku z czym kolejne wydarzenie zorganizowano już rok później w formie stacjonarnej). Najbliższe spotkanie młodzieży planowane jest na czerwiec 2023 roku. Liczba uczestników różni się w zależności od edycji, jednakże zawsze jest to kilka tysięcy młodych osób^[18].

Wydarzenie kończy się zawsze stworzeniem raportu zawierającego najważniejsze wnioski płynące ze spotkania. Dokument ten jest następnie przekazywany wszystkim posłom do Parlamentu Europejskiego, a następnie staje się przedmiotem obrad w komisjach parlamentarnych, co również jest możliwością dla członków EYE, gdyż to właśnie oni prezentują te propozycje w czasie specjalnych przesłuchań młodzieży.

Rejestracja na wydarzenie zaczyna się już jesienią tego roku, kiedy to organizacje młodzieżowe z całej Unii Europejskiej mogą wysyłać swoje propozycje aktywnej partycypacji poprzez organizację zajęć w czasie EYE2023 (czyli przyszłorocznego wydarzenia). Natomiast zgłoszenia uczestników będą możliwe od stycznia przyszłego roku.

Jednakże European Youth Event to nie tylko jedno, organizowane co dwa lata, wydarzenie. W każdym miesiącu odbywa się EYE online, które są możliwością szybszego sygnalizowania problemów i wyzwań stojących przed młodymi Europejczykami. Jest to również przestrzeń wymiany poglądów i własnych historii między młodzieżą, a decydentami czy ekspertami.

Blue Book i Schuman

Pod tymi enigmatycznymi hasłami kryją się staży, odpowiednio w Komisji Europejskiej i Parlamencie Europejskim. Nie są one skierowane wyłącznie do młodych, jednakże z racji, że najczęstszymi stażystami są właśnie świeżo upieczeni absolwenci szkół wyższych, warto być świadomym ich istnienia. To nie jedyne dwie możliwości zdobycia doświadczenia zawodowego w strukturach UE. Praktycznie każda instytucja czy agencja jest otwarta na stażystów. Warto podkreślić, że staże zawsze są płatne (poza tymi obowiązkowymi dla studentów niektórych kierunków), a zarobki wahają się w zależności od miejsca stażu od kilkuset do ponad tysiąca euro. W większości przypadków, by wziąć udział w procesie rekrutacyjnym, należy znać przynajmniej dwa języki urzędowe UE, z których jednym musi być język roboczy w danej instytucji, organie, lub agencji (najczęściej angielski, francuski lub niemiecki), dodatkowo na staże płatne przyjmowane są osoby, które ukończyły już studia licencjackie. Dzięki temu, że ciała UE są rozsiane po całej Europie aplikowanie na staż nie musi wiązać się z wyjazdem z kraju (na przykład kandydaci chcący pozostać w Warszawie bez problemu mogą starać się o staż w agencji Frontex, której siedziba znajduje się właśnie w stolicy Polski). Informacje o wszystkich stażach można znaleźć na oficjalnej stronie EPSO, czyli unijnego urzędu kadr epso.europa.eu.

Multum możliwości

Szanse, jakie daje młodym ludziom Unia Europejska są liczne. Każdy jest w stanie znaleźć coś, co przemówi do niego i pozwoli na przeżycie nowych, często jedynych w swoim rodzaju przygód. Warto śledzić na bieżąco informacje zamieszczane na Europejskim Portalu Młodzieżowym, gdyż wydarzeń organizowanych przez instytucje UE jest o wiele więcej niż te opisane w tym tekście. Obecne ramy budżetowe przewidują rekordowe kwoty przeznaczone na programy Erasmus+, czy Europejski Korpus Solidarności. Dzięki temu coraz więcej młodych Europejczyków ma szanse na wyjazd do innego kraju Wspólnoty, co jest na pewno warte doświadczenia. Członkostwo w Unii Europejskiej daje unikatowe szanse, które są często poza zasięgiem młodzieży z innych części globu, dlatego grzechem jest nieskorzystanie z nich.

1. Youth and Democracy in the European Year of Youth, https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/

   2282, dostęp 4.09.2022. ↑

2. Ibidem. ↑

3. Ibidem. ↑

4. Ibidem. ↑

5. „A milion Euro-babies”: EU fetes 30 years of student exchanges, https://www.reuters.com/article/us-eu-

   students-babies-idUSKBN1941PX, dostęp 4.09.2022. ↑

6. Erasmus +2021-2027 Nowe perspektywy, szersze horyzonty – program UE na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu, https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/ff1edfdf-8bca-1

   1eb-b85c-01aa75ed71a1/language-en, dostęp 4.09.2022. ↑

7. Erasmus – kraje pogramu, http://bwz.uw.edu.pl/erasmus-kraje-programu/, dostęp 4.09.2022. ↑

8. „A milion Euro-babies”: EU fetes 30 years of student exchanges, https://www.reuters.com/article/us-eu

   -students-babies-idUSKBN1941PX, dostęp 4.09.2022. ↑

9. Inicjatywa dotycząca europejskich szkół wyższych, https://education.ec.europa.eu/pl/education-level

   s/higher-education/european-universities-initiative, dostęp 4.09.2022. ↑

10. Ibidem. ↑

11. UW/Sojusz 4EU+, https://www.uw.edu.pl/wspolpraca/4euplusalliance/, dostęp 4.09.2022. ↑

12. Ersamus for Young Entrepreneurs, https://www.erasmus-entrepreneurs.eu/page.php?cid=20, dostęp 4.09.2022. ↑

13. Oficjalna strona Erasmus +, stażyści, https://erasmus-plus.ec.europa.eu/pl/opportunities/opportunitie

    s-for-individuals/trainees, dostęp 4.09.2022. ↑

14. Jak wyjechać na praktyki w ramach programu Ersamus +?, https://www.esn.pl/pl/news/jak-wyjechać-n

    a-praktyki-w-ramach-programu-erasmus, dostęp 4.09.2022. ↑

15. Youth and Democracy in the European Year of Youth, https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail

    /2282, dostęp 4.09.2022. ↑

16. Arkusz Informacyjny DiscoverEU, https://europa.eu/youth/sites/default/files/0319_youth_2022-05_di

    scovereu_factsheet.pdf, dostęp 4.09.2022. ↑

17. Ibidem. ↑

18. Europejski Portal Młodzieżowy, https://european-youth-event.europarl.europa.eu/pl/, dostęp 4.09.2022. ↑