Od śmierci królowej Elżbiety II, kobiety zasłużonej dla całego świata, minęło już osiem miesięcy[1]. 6 maja na króla Wielkiej Brytanii został koronowany jej syn, Karol[2]. Jest to zatem dobry moment, by odpowiedzieć na pytanie, jaki jest nowy monarcha.
Król Karol III przez pierwsze dni swojego panowania mierzył się nie tylko z bólem i smutkiem po stracie ukochanej matki, ale także z krytyką ze strony brytyjskiego społeczeństwa. Wielu oczekiwało, że Karol, z racji zaawansowanego, jak na władcę rozpoczynającego panowanie wieku, dobrowolnie zrzeknie się tronu na rzecz swojego starszego syna, Williama, będącego ulubieńcem tłumów[3]. Król nie uległ jednak presji, gdyż czuł, że stan jego zdrowia jest na tyle dobry, że pozwala mu sprawować urząd.
Karol musiał bardzo szybko pogodzić się ze stratą matki. Jednym z większych wyzwań, przed którym stanął niemal od razu, było czuwanie nad stabilnością rządzenia państwem. Warto przypomnieć, że zaledwie dwa dni przed śmiercią Elżbieta mianowała Liz Truss na nową premier, po rezygnacji uwikłanego w skandal Borisa Johnsona[4]. Ambitny program, zakładający olbrzymie cięcia podatków, nie sprawdził się i już 20 października Truss ogłosiła, że poda się do dymisji. Tym samym stała się osobą sprawującą ten urząd najkrócej w historii[5]. Kolejnym szefem rządu, mianowanym już przez nowego króla, został Rishi Sunak, który jako jedyny zdobył wymagane sto głosów poparcia członków Torysów[6].
Ważną kwestią jest aktywność monarchy na arenie międzynarodowej. Pierwszym przywódcą, z którym Karol spotkał się w Londynie, był prezydent Republiki Południowej Afryki, Cyril Ramaphosa. Głównymi tematami dyskusji były zmiany klimatu i stosunki handlowe[7]. Już w marcu król w ramach pierwszej podróży zagranicznej miał zaplanowane tournée po Europie. Gwałtowne protesty we Francji spowodowały jednak, że Pałac Buckingham przełożył spotkanie pary królewskiej z prezydentem Emmanuelem Macronem[8]. W związku z tym Karol i Kamila udali się bezpośrednio do Niemiec. Na zamku Bellevue zostali przyjęci przez prezydenta Franka-Waltera Steinmeiera. Podczas konferencji prasowej po rozmowie głów obydwu państw podkreślono, że relacje niemiecko-brytyjskie pozostają silne mimo brexitu[9].
Karol objął tron w chwili, gdy wielu członków brytyjskiej rodziny królewskiej jest ze sobą skonfliktowanych. Atmosfera na dworze szczególnie pogorszyła się, gdy trzy lata temu młodszy syn króla, Harry, wraz ze swoją żoną Meghan, zrzekli się obowiązków i wyjechali do Stanów Zjednoczonych[10]. Z tego powodu przygotowania do koronacji były dla rodziny królewskiej trudne. Choć na pogrzebie Elżbiety II obecna była para książęca Sussex, na koronację przyleciał tylko Harry. Absencja księżnej została oficjalnie wytłumaczona obowiązkami rodzinnymi i urodzinami syna Archiego, jednak z kuluarów wiadomo, że obawiano się zgrzytów. Meghan od lat znana jest z krytycznej opinii względem rodziny swojego męża[11].
Ostatecznie koronacja była wielkim świętem. 6 maja Londyn tętnił życiem. Ceremonia, która odbyła się w Opactwie Westminsterskim, była transmitowana przez media na całym świecie. Wielbiciele “royalsów” przygotowywali się do uroczystości przez wiele dni. Wzdłuż trasy, którą przejeżdżała para królewska, widzowie nawet pięć dni wcześniej rozstawiali namioty. Wszystko po to, by być jak najbliżej najważniejszych wydarzeń[12].
Wśród Brytyjczyków byli także sceptycy hucznego świętowania. Gdy Pałac Buckingham w kwietniu podawał kolejne szczegóły koronacji, szef ruchu Republika Graham Smith zapowiadał, że antymonarchiści sparaliżują uroczystości. Ich celem było zablokowanie przejazdu karety koronacyjnej w ścisłym centrum Londynu[13]. Przeciwnicy Windsorów podnoszą argument, że we współczesnych realiach utrzymywanie monarchii, będącej dziedziczną formą władzy, nie służy społeczeństwu, które nie ma realnego wpływu na wybór najważniejszego przedstawiciela państwa. Na zakłócenie obchodów demonstrantom nie pozwoliła jednak policja. Najagresywniejsi, w tym przywódca strajku, zostali aresztowani[14].
Sama ceremonia była niezwykle podniosła. Wiele szczegółów zaskoczyło obserwatorów. Po raz pierwszy w koronacji tak znaczącą rolę odegrały kobiety. Wśród osób przedstawiających Karola jako “niekwestionowanego króla” znalazły się Dama Orderu Podwiązki i Dama Orderu Ostu[15]. Miecz koronacyjny przekazany królowi chroniła z kolei przewodnicząca Izby Gmin Penny Mordaunt[16].
Dość nieoczekiwany był tytuł, który przyznano Kamili – arcybiskup Canterbury koronował ją na “królową”. Decyzja króla wśród wielu wywołała rozgoryczenie, bowiem w testamencie Elżbieta wyraziła pragnienie, by jej synowa stała się “królową-konsortą”[17].
Doniosłość koronacji podkreśliła obecność wielu znakomitych gości, przede wszystkim przywódców najważniejszych państw. Choć zwyczajowo prezydenci Stanów Zjednoczonych nie uczestniczą w koronacjach, to dla niektórych zaskoczeniem była absencja Joe Bidena. Ambasador Tomasz Orłowski podkreślał, że Karol osobiście zaprosił na uroczystość amerykańskiego przywódcę[18]. Na początku kwietnia zapadła jednak decyzja, że prezydent nie weźmie udziału w uroczystości. W Białym Domu mówiło się, że Biden nie jest wystarczająco silny, by odwiedzić Wyspy dwa razy w ciągu zaledwie miesiąca[19]. Trzy tygodnie przed koronacją prezydent odwiedził Belfast z okazji 25. rocznicy podpisania porozumienia wielkopiątkowego[20]. Stany Zjednoczone reprezentowała pierwsza dama Jill Biden[21].
Zaproszenia przyjęli przedstawiciele europejskich rodzin królewskich, między innymi ze Szwecji, Belgii czy Hiszpanii[22]. Wszyscy gratulowali Karolowi i Kamili oficjalnej inauguracji, co według mnie jest najlepszym dowodem, że Windsorowie cieszą się uznaniem.
Sondaże wskazują, że wraz z objęciem tronu przez nowego władcę poddani oczekują zmian w brytyjskiej monarchii[23]. Istotnym dla nich jest, by rodzina królewska była bardziej otwarta i podążała za współczesnymi prądami. Król, przynajmniej na razie, całkiem dobrze wywiązuje się z zadania. W przeciwieństwie do Elżbiety nie waha się wygłaszać odważnych deklaracji politycznych. Przypuszczalnie jego celem jest również próba zmiany nastawienia świata do Zjednoczonego Królestwa i obalenie najboleśniejszych stereotypów. Karol chce przedstawiać Wielką Brytanię jako kraj uważny na potrzeby swoich partnerów.
Pierwsze miesiące panowania nowego króla są intensywne i obfitują w ważne wydarzenia. Karol pokazał się z dobrej strony i udowodnił, że krytyka pod jego adresem jest nieuzasadniona. Co prawda syn Elżbiety jak dotąd nie jest ostoją Królestwa i wydaje się, że nie aspiruje do dorównania swojej matce. Jego liczne spotkania z Brytyjczykami i zainteresowanie problemami społeczeństwa pokazują jednak, że chce być monarchą, który będzie blisko ludu[24].
-
Śmierć królowej Elżbiety II. Ujawniono, o której dokładnie i na co zmarła monarchini, www.pap.pl, dostęp: 08.05.2023. ↑
-
A. Krzysztoszek, Koronacja Karola III. Wielka Brytania oficjalnie ma nowego króla, www.euractiv.pl, dostęp: 08.05.2023. ↑
-
T. Molga, Wyzwania dla następcy tronu. „Karol III nie będzie miał łatwo”, www.wiadomosci.wp.pl, dostęp: 18.12.2022. ↑
-
Boris Johnson oficjalnie zrezygnował ze stanowiska premiera, www.tvn24.pl, dostęp: 19.12.2022. ↑
-
Liz Truss najkrócej rządzącą premier Wielkiej Brytanii, www.tvn24.pl, dostęp: 19.12.2022. ↑
-
S. Morris, Sunak secures 100 backers in leadership race as Team Johnson claims former PM has also reached threshold, www.news.sky.com, dostęp: 15.05.2023. ↑
-
South African president makes first UK state visit of King Charles’s reign, www.theguardian.com, dostęp: 14.05.2023. ↑
-
King Charles’ visit scrapped as France burns, www.politico.eu, dostęp: 08.05.2023. ↑
-
Karol III w Berlinie. Pogłębiać relacje, mimo brexitu, www.dw.com, dostęp: 14.05.2023. ↑
-
Książę Harry ze szczerym wyznaniem. Ujawnił kulisy odejścia z rodziny królewskiej, www.rmf.fm, dostęp: 19.12.2022. ↑
-
Meghan Markle says letters to King unrelated to decision not to attend coronation, www.abc.net.eu, dostęp: 08.05.2023. ↑
-
W. Kazanecki, Koczują w namiotach. Mówią wprost: Kochamy Karola III, www.interia.pl, dostęp: 08.05.2023. ↑
-
L. Bundock, Anti-monarchy group to stage protest along Charles’ coronation route, www.news.sky.com, dostęp: 11.05.2023. ↑
-
Police arrest anti-monarchy group chief Graham Smith ahead of coronation, www.reuters.com, dostęp: 11.05.2023. ↑
-
B. Niedziński, Koronacja Karola III i Camilli. Znamy dokładny plan ceremonii, www.pap.pl, dostęp: 12.05.2023. ↑
-
Telewizja pokazywała ją częściej niż królową Kamilę. Kim jest „kobieta z mieczem”?, www.wprost.pl, dostęp: 08.05.2023. ↑
-
S. Hui, Queen or queen consort? What to know about Camilla’s title, www.apnews.com, dostęp: 08.05.2023. ↑
-
Koronacja króla Karola III, Wydanie specjalne w Polsat News, 6.05.2023. ↑
-
Na koronacji Karola III zabraknie ważnego gościa. Powodem – wiek, www.wprost.pl, dostęp: 15.05.2023. ↑
-
Prezydent Biden przybył do Irlandii Północnej, www.gazetaprawna.pl, dostęp: 12.05.2023. ↑
-
Readout of President Joe Biden’s Call with King Charles III, www.whitehouse.gov, dostęp: 13.05.2023. ↑
-
B. Niedziński, Kto będzie, a kogo zabraknie podczas koronacji Karola III?, www.pap.pl, dostęp: 11.05.2023. ↑
-
B. Frymorgen, Czego oczekują Brytyjczycy od Karola III? Są wyniki sondażu, www.rmf24.pl, dostęp: 11.05.2023. ↑
-
King Charles III visits York and Doncaster for first time as monarch, www.examinerlive.co.uk, dostęp: 19.12.2022. ↑