U schyłku 2019 roku zdarzyło się coś, co zaburzyło porządek świata, który znaliśmy. W chińskim Wuhan wykryto pierwszy przypadek nieznanej dotąd choroby. Nie znano specyfiki nowej zarazy, która masowo atakuje ludzi. W światowych mediach sprawę uznawano za niepokojącą, sądzono, że choroba szybko zostanie zidentyfikowana i zwalczona.
Rzeczywistość okazała się jednak zupełnie inna. Na początku 2020 roku zdiagnozowano pierwszy przypadek poza Chinami, w Tajlandii. Już 24 stycznia potwierdzono pierwszego pacjenta w Europie, we francuskim Bordeaux. W lutym chorobę rozpoznano jako COVID-19, a 11 marca Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła stan pandemii[1].
4 marca 2020 premier Mateusz Morawiecki wraz z ówczesnym ministrem zdrowia Łukaszem Szumowskim na konferencji prasowej potwierdzili, że koronawirusa wykryto także w Polsce[2]. Tydzień po wykryciu pierwszego przypadku w naszym kraju ogłoszono twardy lockdown[3]. Polska, podobnie jak wiele innych państw świata, zamarła. Z powodów ekonomicznych i politycznych oficjalnie nie wprowadzono stanu wyjątkowego[4]. Szybko jednak okazało się, że Polacy nie są w stanie wytrzymać zamknięci w czterech ścianach. To właśnie wtedy powstały do dziś nierozstrzygnięte wątpliwości, czy restrykcje były wprowadzane przez rząd zgodnie z obowiązującym prawem. Polacy, dopatrując się jego łamania, zaczęli coraz częściej lekceważyć zalecenia, wychodzili z domów, spotykali się, nie przestrzegając obowiązku dystansu społecznego i noszenia maseczek. Walka z wirusem była bardzo trudna, ponieważ w kluczowym momencie zabrakło nam rozwagi i odpowiedzialności.
Gdy w grudniu 2020, po wielu miesiącach zatrzymania, pojawiła się nadzieja na przełamanie i wyjście z kłopotów, okazało się, że spora część społeczeństwa nie chce skorzystać z nowo wynalezionej szczepionki[5]. Polaków nie przekonywał wtedy nawet fakt, że pandemia tylko w 2020 kosztowała życie ponad 28 tysięcy osób[6]. Organizowane liczne kampanie nie przynosiły skutku, a Polska znalazła się w ogonie państw europejskich pod względem liczby zaszczepionych[7].
Choć najgorsze prawdopodobnie już za nami, codziennie odnotowuje się kolejne zakażenia. Ich przyrost nie jest tak lawinowy, jak na początku pandemii, jednak na tyle duży, że daje powody do obaw. Wydaje się, że deklaracja prezydenta Joe Bidena z września ubiegłego roku, że pandemia się skończyła, była zdecydowanie przedwczesna[8]. Niemiecki minister zdrowia przyznał niedawno, że nowy wariant Cerber, rozpoznany w Stanach Zjednoczonych, może znów sparaliżować pracę szpitali, usiłujących wyjść z poprzedniego kryzysu[9]. Nowy wariant od grudnia odczuwają także Francuzi. Najbardziej narażone na zakażenie nim, nawet pomimo zaszczepienia, są osoby starsze, z tzw. “grupy ryzyka”, zmagający się z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i cierpiący na choroby nowotworowe[10].
Nawrót koronawirusa na większą skalę spowodował, że w kilku europejskich państwach, m.in. Francji, Hiszpanii, Włoszech i Wielkiej Brytanii od początku roku wprowadzono ograniczenia dla podróżnych z Azji. Każdy przylatujący musi na lotnisku wylegitymować się negatywnym wynikiem testu[11]. W reakcji na niebezpieczną sytuację Komisja Europejska rozważa ponowne restrykcje[12]. Myślę, że zaczną one obowiązywać, jeśli wskaźnik wyszczepialności wciąż będzie niski. Tym bardziej, że nowym problemem staje się twindemia, czyli przypadki jednoczesnego chorowania na koronawirusa i grypę[13].
Świat obiegają badania nad kondycją społeczeństw, z których wynika, że pandemia i lockdown przyczyniły się do kryzysów psychicznych, szczególnie wśród ludzi młodych. Dzieci nie potrafią odnaleźć się na nowo w szkołach, mają problemy z samodzielnością, u wielu zdiagnozowano też zanik podstawowych umiejętności, takich jak czytanie i pisanie[14]. Wykazano też, że mózgi nastolatków, którzy doświadczyli nauki zdalnej, szybciej się starzeją[15]. Pandemia spowodowała także nieumiejętność odnajdywania się w zespole. Na portalach z ogłoszeniami dostrzegalna jest rosnąca liczba zapytań o pracę zdalną, ponieważ ludzie wolą unikać bezpośrednich kontaktów, coraz więcej kłopotów przysparzają nawet rozmowy przez telefon[16]. Zmiany społeczne wymuszone przez pandemię w sposobie pracy i zarobkowania stały się obecnie powszechnie akceptowalne. Wskutek nacisku społecznego od kwietnia praca zdalna jest ustawowo uregulowana jako jedna z form zatrudnienia[17].
Zasadniczym problemem, wywołanym między innymi przez lockdown, jest obserwowany obecnie na całym świecie kryzys gospodarczy[18]. Wiele osób traci zatrudnienie z powodu zamykania firm. W Polsce tylko w 2022 roku niewypłacalność ogłosiło ponad dwa i pół tysiąca przedsiębiorstw, czyli o około 30 procent więcej, niż w roku poprzednim[19].
Niepokoją doniesienia o kolejnych falach zakażeń. Po zniesieniu taktyki “zero covid” rośnie strach, że w najbliższym czasie z powodu koronawirusa umrą dwa miliony Chińczyków[20]. Z kolei w Stanach Zjednoczonych już zdecydowano, że obowiązkowe będzie szczepienie się raz na rok[21]. Według niedawnej analizy CBOS, około 40% Polaków wciąż obawia się zakażenia[22]. Wobec nieprzebadanego do końca wirusa, nieprzewidywalnych skutków zakażenia i coraz to nowo odnotowywanych powikłań po przebytej chorobie, a także dotkliwych konsekwencji izolacji, przeraża lekceważenie zagrożenia. Nie ufamy nauce, nie dbamy o siebie ani o innych.
-
Archived: WHO Timeline – COVID-19, www.who.int, dostęp: 26.11.2022. ↑
-
„Dzisiaj w nocy otrzymaliśmy dodatnie wyniki pierwszego pacjenta”. Koronawirus w Polsce, www.tvn24.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
Premier: Podjęliśmy decyzję o zamknięciu wszystkich placówek oświatowych i szkół wyższych, www.gov.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
H. Rabiega, Stan wyjątkowy. Kto wprowadza i co oznacza dla obywateli?, www.gazetaprawna.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
W Polsce ruszyły szczepienia przeciw COVID-19 – „to historyczny moment”, www.gov.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
M. Mikołajska, Rekordowa liczba zgonów w Polsce w 2020 roku. Najwięcej od II wojny światowej, www.medonet.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
MZ: niewielki wzrost liczby szczepień przeciw COVID-19, www.pulsmedycyny.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
Joe Biden ogłasza koniec pandemii Covid 19, www.gazetaprawna.pl, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
Niemcy. Minister zdrowia zaniepokojony nowym wariantem koronawirusa, www.dw.com, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
P. Pytlak, Francja. Gwałtowny wzrost zakażeń koronawirusem. Jest nowy wariant, www.wiadomoscigazeta.pl, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
K. Fijałek, Francja i Wielka Brytania wymagają testów na Covid-19 od przylatujących z Chin, www.rmf24.pl, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
KE wzywa kraje do „natychmiastowych” działań ws. koronawirusa. Chodzi o zagrożenie z Chin, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
Fala twindemii coraz bliżej. „Wirusy rozprzestrzeniają się w sposób niekontrolowany”, www.portal.abczdrowie.pl, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
A. Cywińska-Gierczak, Przełomowe badania. Lockdown odcisnął się piętnem na rozwoju dzieci, www.polityka.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
Brains of post-lockdown teens show signs of faster ageing, study finds, www.theguardian.com, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
M. Kucharczyk, „El Pais”: Młodzi unikają rozmów telefonicznych. Naukowcy ostrzegają, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
Praca zdalna na stałe w Kodeksie pracy. Ustawa czeka na podpis Prezydenta, www.tgc.eu, dostęp: 13.02.2023. ↑
-
Skutki pandemii COVID-19 dla gospodarki światowej, www.pism.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑
-
A. Cieślak-Wróblewska, Rekordowo duża liczba firm nie poradziła sobie w 2022, www.rp.pl, dostęp: 13.02.2023. ↑
-
Chiny po złagodzeniu polityki „zero COVID”: Umrą 2 mln zakażonych?, www.rp.pl, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
Covid-19 vaccines added to routine immunisation schedule in US, www.newscientist.com, dostęp: 12.02.2023. ↑
-
60 proc. badanych nie boi się zarażenia koronawirusem [BADANIE], www.forsal.pl, dostęp: 07.12.2022. ↑