Artykuł ukazał się w 15. numerze kwartalnika „Młodzi o Polityce”
Niezależnie od tego, czy jesteś fanem/fanką Taylor Swift, nie ma wątpliwości co do tego, że 2023 rok należał właśnie do niej. Pomiędzy niezwykle popularną trasą koncertową „The Eras Tour” (dzięki której artystka stała się miliarderką), mistrzostwem list przebojów Billboardu, czternastoma nagrodami Grammy i odzyskaniem jej poprzednich albumów, nie można zaprzeczyć monumentalnej sławie Swift. Gdziekolwiek się nie pojawi, zawsze jest o niej głośno. Oprócz tego jest ona także machiną do zarabiania pieniędzy. Największa zawodowa liga futbolu amerykańskiego — NFL (National Football League) – dzięki jej obecności na rozgrywkach zarobiła $331.5 miliona dolarów[1]. Jej sukces został zauważony przez magazyn „Time”, który nazwał ją osobistością roku[2]. „Forbes” za to uznał ją za najpotężniejszą i piątą na świecie kobietę w branży rozrywkowej[3].
Jednym słowem można powiedzieć, że karma, o której Taylor śpiewa w swoim albumie Midnights, pracuje dla niej w nadgodzinach, a świat już dawno nie widział gwiazdy, która tak spektakularnie zapisuje się na kartach historii. 34-letnia piosenkarka z Pensylwanii zdołała historycznie wpłynąć na tylko na przemysł muzyczny, ale także na gospodarkę, politykę, naukę i klimat.
Wersja Taylor – wpływ na przemysł muzyczny
Muzyka Taylor nie ogranicza się jedynie do sukcesu komercyjnego, jej twórczość ma realny wpływ na przemysł muzyczny. Od praw artystów, poprzez rozbicie tradycyjnego modelu wydawania albumów, po zmianę dyskusji na temat prawa i własności do piosenek. Jest orędowniczką trenów, specjalistką od marketingu, a także niepowtarzalną autorką tekstów. W 2021 roku piosenkarka zdecydowała się na nagranie swoich płyt od nowa. O co chodzi i jak do tego doszło?
Swift swój pierwszy kontrakt podpisała z “Big Machine Records” w 2005 roku. Wyprodukowała dla tej wytwórni sześć albumów, zanim jej kontrakt wygasł w 2018 roku. W umowie z wytwórnią Taylor miała możliwość wykupienia praw do swojej muzyki, jednak wytwórnia, którą w międzyczasie wykupił amerykański manager Scooter Braun, sprzedała twórczość Swift bez jej zgody ani wiedzy. Tym samym w 2019 roku Swift postanowiła dołączyć do niewielkiego grona artystów, którzy nagrali swoje albumy od nowa. Braun był w stanie zamknąć jej dorobek artystyczny za szklanymi szybami, jednak talent, autentyczność i przede wszystkim fani, którzy sprzeciwiają się słuchaniu tzw. “stolen version”, pozostali z nią. Ponownie nagrane albumy odniosły ogromny sukces wśród słuchaczy, ponieważ zawierają dodatkowe utwory, niespodziewane kolaboracje i świeże perspektywy.
Tak narodziło się “Taylor’s version”, które stało się nie tylko symbolem walki innych artystów do posiadania praw do własnej muzyki, ale także motywowaniem wytwórni płytowych do zmiany sposobu zawierania umów z artystami. Śladem Taylor poszli m.in. Olivia Rodrigo, która wynegocjowała pełną kontrolę nad swoimi dziełami i Bryan Adams, ponownie nagrywając swój materiał. Natomiast wytwórnia “Universal”, gdy Taylor Swift ponownie nagrała swój album “Red” w 2021 roku, zmieniła umowy, aby uniemożliwić artystom robienie tego samego ze swoją muzyką.
Eras
Żeby rozmawiać o ekonomicznym czy politycznym wpływie piosenkarki, należy zrozumieć, czym wyróżnia się ona spośród wszystkich innych artystów i co sprawia, że jest w stanie wyprzedawać stadiony na całym świecie. Jeżeli chodzi o samą muzykę, Taylor od początku swojej kariery ze sprytem wypróbowała już wszystkie gatunki muzyczne jakie istnieją – od country, przez pop, po indie folk. Większość artystów nie próbuje tak wielu stylów, a jeszcze mniej jest w stanie odnieść prawdziwy sukces, przechodząc z jednego gatunku do drugiego i z powrotem. Niezależnie od tego jakim gatunkiem zajmuje się Taylor, jej piosenki znajdują się na światowych listach przebojów. Dla współczesnego pokolenia, które wychowuje się na playlistach Spotify, piosenkarka może być własną szafą grającą. Taylor niczym kula dyskotekowa składa się z wielu błyszczących kawałków, które mienią się i dopasowują.
Jednak nie tylko jej różnorodność pozwala na dotarcie do szerokiego grona odbiorców. W swoich piosenkach Taylor używa niezwykle poetyckiego słownictwa, co stało się tematyką zajęć na amerykańskich uniwersytetach. Uniwersytet w Stanford oferuje kurs „All Too Well (10 weeks version)” obejmujący dogłębną analizę piosenki „All Too Well”[4]. Harvard w swojej ofercie również ma kurs poświęcony artystce – „English 183ts. Taylor Swift and Her World”. Prowadzi go poetka, która sama przyznaje, że niewielu ludzi ma taki talent do pisania tekstów jak Taylor[5]. Twórczość piosenkarki jest dla wielu tak wyjątkowa, że zaczęto porównywać ją do Szekspira. W internecie znajdziemy wiele quizów, gdzie uczestnicy muszą zgadnąć, czy tekst jest napisany przez amerykańską gwiazdę, czy brytyjskiego pisarza.
Ekonomia Taylor
Artystka nie zatrzymała się na wartościowych piosenkach, a przeskoczyła poziom wyżej – na międzynarodową scenę biznesową, dzięki tak zwanej „swiftonomics”. Jest to bardzo szerokie zjawisko, opisujące pozytywne efekty ekonomiczne, które piosenkarka wywołała na całym świecie. Punktem wyjścia do bezprecedensowego wpływu gospodarczego, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, jest początek światowej trasy koncertowej zwanej „The Eras Tour”.
Na poziomie globalnym trasa koncertowa przyniosła szacunkową sprzedaż biletów brutto o wartości 1,04 miliarda dolarów – tym samym była to pierwsza trasa w historii, której sprzedaż przekroczyła próg miliarda dolarów[6]. Globalny wpływ artystki idealnie opisują słowa Dana Fleetwooda – Gdyby artystka była gospodarką, obejmowałaby ponad 50 krajów[7].
Warto zauważyć także wpływ Taylor na poziomie lokalnym. Trasa koncertowa artystki przyczyniła się do ożywienia małych gospodarek. Hotele, restauracje i usługi transportowe w każdej lokalizacji, do której artystka zawitała ze swoją trasą, odnotowały znaczny wzrost przychodów. Do tej pory Swift wygenerowała 4,6 miliarda dolarów wydatków konsumenckich w samych Stanach Zjednoczonych, a oczekuje się, że całkowita liczba przekroczy 5 miliardów dolarów[8].
Polityka Taylor
Artystka swoją twórczością wpłynęła na życie milionów, nic więc dziwnego, że jest także wykorzystywana w debacie politycznej. Tak stało się w Hiszpanii i Argentynie.
Przed wyborami parlamentarnymi w Hiszpanii premier Pedro Sanchez pojawił się w popularnym programie, gdzie wykazał się ogromną wiedzą na temat artystki. Media podchwyciły temat, co wpłynęło na zainteresowanie młodych wyborców, zwłaszcza fanów Swift. Sanchez ostatecznie nie wygrał wyborów, ale swoją drogą premierem pozostał.
Podobnie stało się w Argentynie, gdzie amerykańska piosenkarka przyjechała zagrać koncerty tuż przed drugą turą wyborów prezydenckich. Faworytem na stanowisko prezydenta był Javier Milei, kwestionujący wpływ człowieka w zachodzących zmianach klimatycznych, który w kampanii wyborczej zapowiadał m.in. liberalizację przepisów dotyczących posiadania broni. Kiedy w całym kraju zrobiło się o Taylor głośno, fani piosenkarki przeciwni Milei zaczęli rozwieszać plakaty z hasłem: Swiftie nie głosuje na Mileia[9]. Jednak ich działania nie przyniosły spodziewanych rezultatów, Milei wygrał wybory.
Ostatnio także Komisja Europejska postanowiła zwrócić się do gwiazdy o pomoc w promocji wyborów do Parlamentu Europejskiego. Artystka może nie wpłynęła na wybory w Argentynie i Hiszpanii bezpośrednio, natomiast przyczyniła się do zwiększenia frekwencji, zwłaszcza wśród młodych wyborców. Podobna sytuacja miała miejsce w 2022 roku, kiedy artystka zachęciła swoich obserwujących na Instagramie do zarejestrowania się do prawyborów w USA i w ciągu kilku godzin strona Vote.org odnotowała ponad 35 tysięcy rejestracji, co stanowi wzrost o 23% w porównaniu z rokiem ubiegłym[10].
13-minutowy lot – ciemna strona Swift
To, że 13 to ulubiona liczba Taylor wie każda Swiftie, jednak wiadomość, o tym, że piosenkarka odbyła 13-minutowy lot prywatnym odrzutowcem, obiegła cały świat. Ile jest w tym prawdy? Wątpliwości co do tego, że piosenkarka rzeczywiście znajdowała się na pokładzie samolotu powstały, gdy niedługo po słynnym locie zmieniono rejestrację samolotu, co sugeruje, że podróż mogła zostać wykorzystana w celach konserwacyjnych lub demonstracyjnych, a nie do transportu. Nie zmienia to faktu, że artystka jest na pierwszym miejscu w ranking celebrytów, którzy swoimi prywatnymi samolotami emitują najwięcej dwutlenku węgla do atmosfery. Całkowite roczne emisje pochodzące z jej lotów wyniosły 8293,54 ton, czyli 1184,8 razy więcej niż całkowite roczne emisje przeciętnego człowieka[11].
Sprawą postanowił zająć się 21-letni Amerykanin Jack Sweeny, który prowadził konto CelebJets na X (dawniej Twitter), gdzie publikował śledzone przez niego loty piosenkarki. Konto szybko zostało zawieszone, a dwudziestolatek jest obecnie uwikłany w spór prawny ze Swift. Sweeney już wcześniej doświadczył prób uciszenia podejmowanych przez Elona Muska po tym, jak zwrócił uwagę na to, że miliarder korzysta z prywatnego odrzutowca. Wszystko to utrwala trend, zgodnie z którym gwiazdy próbują blokować działania tych, którzy podnoszą świadomość na temat ich nieproporcjonalnego wpływu na nasz malejący budżet na emisję dwutlenku węgla.
Long story short
Krótko mówiąc, piosenkarka w ciągu 34 lat zdołała zawładnąć gospodarką, polityką i rynkiem muzycznym. Taylor nienawidzi się lub kocha. Dla jednych irytująca blondynka, która nie potrafi śpiewać, dla innych królowa popkultury. Niezależnie jednak od emocji, jest ona jedną z najbardziej potężnych i wpływowych osób na świecie.
[1] Taylor Swift has generated a whopping $330 million for NFL with Travis Kelce romance, 29 stycznia 2024, “New York Post”, https://nypost.com/2024/01/29/sports/taylor-swift-has-generated-330-million-for-nfl-amid-travis-kelce-romance/ [dostęp: 25.02.2024].
[2] 2023 Person of the year – Taylor Swift, 6 grudnia 2023, “Time”, https://time.com/6342806/person-of-the-year-2023-taylor-swift/ [dostęp: 24.02.2024].
[3] Taylor Swift Is Forbes’ 5th Most Powerful Woman in the World, 5 grudnia 2023, “billboard”, https://www.billboard.com/music/music-news/taylor-swift-most-powerful-woman-in-the-world-2023-list-1235534184/ [dostęp: 24.02.2024].
[4] This Stanford Class Will Explore the Eras of Taylor Swift’s Storytelling, 18 sierpnia 2023, “BestColleges”, http://tinyurl.com/2s364wus [dostęp: 24.02.2024].
[5] WGS Standing Committee Member Steph Burt Offers Course on Taylor Swift, 30 listopada 2023, “Harvard University”, https://wgs.fas.harvard.edu/news/wgs-standing-committee-member-steph-burt-offers-course-taylor-swift [dostęp: 24.02.2024].
[6] Taylor Swift’s ‘Eras’ Tour Hits Record-Setting $1 Bilion in 2023, Projected to Top $2 Bilion Total, 8 grudnia 2023, “Variety”, https://variety.com/2023/music/news/taylor-swift-eras-tour-record-1-billion-2023-ticket-sales-1235829395/ [dostęp 25.02.2024].
[7] Generating $5 Billion, the Taylor Swift The Eras Tour has an Economic Impact Greater than 50 Countries, 8 czerwca 2023, “GlobeNewswire”, https://www.globenewswire.com/en/news-release/2023/06/08/2684710/0/en/Generating-5-billion-the-Taylor-Swift-The-Eras-Tour-has-an-Economic-Impact-Greater-than-50-Countries.html [dostęp: 25.02.2024].
[8] Ibidem.
[9] In Argentina, ‘Swifties Don’t Vote For Milei’, 15 listopada 2023, “The World”, https://theworld.org/stories/2023-11-15/argentina-swifties-don-t-vote-milei [dostęp: 29.02.2024].
[10] A Taylor Swift Instagram post helped drive a surge in voter registration, 22 września 2023, “npr”, https://www.npr.org/2023/09/22/1201183160/taylor-swift-instagram-voter-registration [dostęp: 29.02.2024].
[11] Just Plane Wrong: Celebs with the Worst Private Jet Co2 Emissions, 29 lipca 2022, “Yard”, https://weareyard.com/insights/worst-celebrity-private-jet-co2-emission-offenders [dostęp:1.03.202].